Latince (Botanik) İsim: Butyrospermum Parkii
Bitki Ailesi: Sapotaceae
Yaygın Ekstraksiyon Yöntemi: Soğuk sıkım
Tipik Olarak Kullanılan Bitki Bölümü: Çekirdek
Renk: Kırık beyaz
Aromatik Özellik: Yağlı, fındıksı aroma
Shea ağaçları, tüccarların “Shea Kuşağı” olarak adlandırdığı bir bölge olan Savanna kuşağında yetişir. Bu bölge Senegal, Mali, Fildişi Sahili, Burkina Faso, Togo, Gana, Benin, Nijerya, Nijer, Kamerun, Uganda, Sudan ve Etiyopya gibi ülkeleri içerir. Gana ve Burkina Faso, Shea fındığını ihraç eden başlıca ülkelerdir.
Bir çok cilt, saç ve sağlık faydası sunduğu için, shea ağacına pek çok ülkede “hayat ağacı” anlamına gelen takma isimler verilmiştir.
Afrika'da, Shea yağı üretimi özellikle kadınların geçimi için çok önemlidir. Kadınlar elde ettikleri gelir ile yiyecek, giyecek, kişisel eşya ve eğitim alma ihtiyaçlarını karşılarlar. Bu nedenle shea yağı “Kadın Altını” olarak da bilinir.
Shea ağacı kutsal kabul edilmiştir ve ondan kralların ve saygın topluluk liderlerinin tabutları yapılmıştır.
Bazı erken kayıtlar, Avrupalı kaşiflerin 1300'lerde Shea Yağı kullanmaya başladığını belirtse de, bu zamandan çok önce Afrika halkı tarafından kullanılmıştır. Halk shea yağını, sert çöl ikliminde kuruyan cildi ve saçı yumuşatmak, zararlı elementlerden korunmak ve böcek ısırıklarını gidermek için kullanmıştır.
Tarihsel kaynaklara göre, shea yağının tarihçesi, cilt bakım ürünü olarak kullanıldığı erken Mısır'a uzanmaktadır. Antik kayıtlar, Kleopatra'nın tüm seyahatlerinde shea yağı ile dolu büyük kavanozların kendisine eşlik ettiğini ve nemlendirmek, yatıştırmak ve gençleştirmek için yağı her gün cildine uyguladığını anlatır.
Geleneksel olarak Shea Yağı, Afrika farmakolojisinde tıbbi faydaları için kullanılan temel bir bileşendi. Yerel şifacılar öksürük, morarma, romatizma, iltihaplanma, küçük kemik çıkığı ve cüzzam gibi sağlık sorunlarını çözmek için bu besleyici yağı ana bileşen olarak kullandılar. Yara iyileştirici özellikleri, çatlakları azaltmada ve kesilen cildi yenilemede etkili oldu, özellikle sünnetin rahatsız edici sonuçlarını yatıştırdı. Afrika'nın çeşitli bölgelerine yayıldığında, sabunlar ve burun tıkanıklığı gidericiler gibi çeşitli ürünlerin üretiminde farklı kullanımları olduğu keşfedildi. 1940'larda yapılan araştırmalar, shea yağı kullanan Afrikalıların, kullanmayanlara kıyasla daha az cilt hastalığı vakası yaşadığını göstermiştir. Afrika'daki bazı topluluklar, lamba yağları yapmak, çatılarını hava koşullarına dayanıklı hale getirmek ve evcil hayvanlarının derisini ve ayaklarını sert kum ve tuza karşı korumak gibi daha büyük uygulamalar için de shea yağını kullanmışlardır.
Orta Çağ boyunca, shea yağı, Avrupa pazarlarının yanı sıra kıyı bölgeleri de dahil olmak üzere Batı Afrika'da popüler bir küresel ticaret maddesi haline geldi. “Doğa Ananın Saç Kremi”, shea yağının olağanüstü nemlendirme ve yumuşatma özellikleri nedeniyle kazandığı bir takma addır. Shea yağının terapötik faydalarının keşfedilmesinden bu yana, binlerce yıldır kozmetikte bir bileşen olarak kullanılmaktadır.
A, E ve F Vitaminleri açısından zengin olan shea yağı, cildi besleyerek berraklığını ve sağlığını destekleyen doğal bir yumuşatıcıdır. Cilt ister kuru ister yağlı olsun, shea yağı gözenekleri tıkamadan yağ üretimini dengeler. İçerdiği yağ asitleri ve diğer bileşenler ile pek çok sağlık faydası sunmaktadır.
ANAHTAR BİLEŞENLER / AKTİF MADDELER
FAYDALAR
Saçta kullanılan shea yağı saçta yapışkan bir kalıntı bırakmadan, saçı kökten uca nemlendirmeye ve beslemeye, kuruluk / kırılganlık / kepeği azaltmaya, yardımcı olur [8].
Eklem ağrısını, romatizma ağrısını, diğer ağrıları hafifletmeye ve çatlakların azaltılmasına yardımcı olur [10].
Tıbbi olarak kullanılan shea yağı, cildi tahriş eden ve akneye neden olan bakterilerin ciltte kalmasını engellemeye yardımcı olur. Burun tıkanıklığını gidermeye destek olur. Cildi sert çevresel etkenlerden koruyan bir bariyer oluşturarak yara iyileşmesine yardımcı olur.
UYARILAR
AKADEMİK ARAŞTIRMALAR
[1] Alander, J, Andersson, A C (2002) The Shea Butter Family – the Complete Emollient Range for Skin Care Formulations. Cosmetics and Toiletries Manufacture Worldwide, 2002: 28–32.
[2] Alander J (2004) Shea Butter- a Multi Functional Ingredient for Food and Cosmetics. Lipid Technol. 16:202-205.
[3] Sheperd M (2012) Winter Itch. Sheperd Integrative Dermatology Notebook.
[4] Loden M, Andersson A C (2008) Effect of topically applied lipids on surfactant-irritated skin. British Journal of Dermatology. Volume 134, Issue 2, pp 215–220.
[5] K. Asemave, T. A. Asemave (2013). African Shea Butter as a Staple and Renewable Bioproduct. International Journal of Science and Research (IJSR), ISSN (Online): 2319-7064.
[6] R. D. Campo, Y. Zhang, C. Wakeford (2017). Effect of Miracle Fruit (Synsepalum dulcificum) Seed Oil (MFSO®) on the Measurable Improvement of Hair Breakage in Women with Damaged Hair. J Clin Aesthet Dermatol. 2017 Nov; 10(11): 39–48.
[7] Hee S N (2011) Quality characteristics of West African Shea butter (Vitellaria paradoxa) and approaches to extend shelf-life. Masters of Science Thesis. Graduate School-New Brunswick Rutgers, The State University of New Jersey.
[8] G. Micali, V. Paternò, R. Cannarella, F. Dinotta, F. Lacarrubba (2018). Evidence-based treatment of atopic dermatitis with topical moisturizers. G Ital Dermatol Venereol, 2018 Jun;153(3):396-402.
[9] Nandini V Rina C Rakha H D, Hemant K G (2012). Anti-Inflammatory Effects of Shea Butter through Inhibition of Inos, Cox-2, and Cytokines via the Nf-Kb Pathway in Lps-Activated J774 Macrophage Cells. Journal of Complementary and Integrative Medicine. 9(1) pp 1–11.
[10] J-H Kao, S-H Lin, C-F Lai, Y-C Lin, Z-L Kong, C-S Wong (2016). Shea Nut Oil Triterpene Concentrate Attenuates Knee Osteoarthritis Development in Rats: Evidence from Knee Joint Histology. PLoS One. 2016; 11(9): e0162022.
[11] K. A. Ajijolakewu, F. J. Awarun (2015). Comparative Antibacterial Efficacy of Vitellaria paradoxa (Shea Butter Tree) Extracts Against Some Clinical Bacterial. IsolatesNot Sci Biol, 2015, 7(3):264-268.
[12] J. W. Chinaka, N. Janfa, O. Afolabi, Y. Hussaini, S. Oladipo (2017). Phytochemical and Antimicrobial Properties of Vitellariaparadoxa Seed Oil Extracts on Staphylococcus Aureus and Candida Albicans. International Journal of Scientific and Research Publications, Volume 7, Issue 10, October 2017